Faltzes ekologikoan

2010ean, ama lurra zaintzeko filosofiari jarraituz, olibondo ekologiko bat landatzeko proiektuan sartu ziren. Faltzesko Los Royales zonaldean dago, 18 hektareako hedadurarekin, Arroniz eta Arbequina barietateko 3800 olibondo inguru dituzte.

Olibondoa 2010etik.

Ezin da Ecologicos Arandaren olio ekologikoaz hitz egin aurretik olibadiaz hitz egin gabe.

Landaketa hiru-bolilloan egiten da, eta, beraz, olibondoak ez dira biltzen uzta biltzeko makinarekin, bibragailuarekin baizik. Hala ere, gaur egun, olibondoak oraindik txikiak dira, eta adarrari kalte handirik ez egiteko, eskuz biltzen dira.

Helburua olibondoa autosufizientea izatea eta nekazaritza-organismo orekatua izatea da. Horretarako, olibondoen artean, fruta-arbolak, almendrondoak, intxaurrondoak eta mahats-anduiak daude, ekoizpen-espezieen biodibertsitate handiagoa egon dadin eta monolaborantza hautsi dadin. Era berean, patxaran hesi batek, nafar majueloak eta lentiskoak hesitzen dute. Pieza irregularra da, eta xarma du; izan ere, artez birpopulatu ditugun muinoak errespetatu ditugu, eta baita trokatxoa ere, besteak beste, bahez beteta dagoen piezaren erdian geratzen dena.

Era berean, beste izaki bizidun batzuen onurak lortzeko, harraparien eta saguzarren habiak, anfibioak hazteko baltsa bat eta erleen zenbait erlauntza jarri dira. Hori guztia, nekazaritza organismo bat sortzeko asmoz.

Olioa

Labore ekologiko horren ondorioz jaiotzen da Ecologicos Aranda oliba-olio ekologikoa, "Gama altuko hotzeko 1. presioko oliba-olio estra" gisa katalogatua, eta CPAEN/NNPEKko ziurtagiri ekologikoa du.

Arroniz eta Arbequina oliba-barietateen coupage bat da.

Bilketa azaroan egiten da (oliba dagoen moduaren arabera), oraingoz eskuz, olibondoak txikiak baitira, baina ondoren bibragailuarekin egingo da.

Ondoren, praktika ekologikoekin lan egiten duen almazara batera eramaten dira.

Zergatik kontsumitu olio hori? Beren bizimoduaren emaitza delako, eta zapore ona izateaz gain lan egiten dutelako olioak energia eta bizitza eman dezan.

2000. urtean sortu zen nekazaritza-enpresa, tomate arrosa eta almendra ekoizten dituena. Ustiategi osoa ekologikoa da.

Tomatea bere markarekin erregistratuta daukate: Faltzesko Tomatea: “Maia”

Bere helburua kalitate goreneko produktu bat eskaintzea da, bezeroen eskakizunetara egokituz, ingurumenaren jasangarritasunari, erantzukizun sozialari eta ezagutza partekatzeko eta kultura eta kontzientzia ekologikoa sortzeko konpromisoari begira.

Faltzesko baratxuri gorria nekazaritza ekologikoan lantzen duen familia. Bisitan baratxuriak nola landatzen diren, lanak eta baratxuri-txirikorda nola egiten den ezagutuko da, besteak beste. 

XVII. mendean, faltzetarrak nazkatuta zeuden Elizari hamarrenak ordaintzeaz, zerealak, lekaleak eta barazkiak lantzeagatik. Orduan baratxurien laborantza sartu zen, fruitu berria zenez hamarrenak eta primiziak ordaindu beharrik ez zuena, eta horregatik berehala zabaldu zen baratxurien laborantza, herria baratxurien laborantzan garrantzitsuenetako bat bihurtuz.

Faltzesko udalerritik ibilaldia. San Esteban Erromatar Hiribilduko indusketa arkeologikoetatik abiatuta, moztutako parterik garaienera igoko gara, 80 zikoina bikoteko kolonia batek habiak dituen lekura, hain zuzen ere. Faltzesen eta Argaren erriberaren panoramika polita.
Hazkuntza garaian ez molestatzea gomendatzen da.
Zikoinen koloniara egindako bisitaren ondoren, bidea herritik urrundu eta Pilongo amildegirantz doan bidearekin bat egiten du, bertatik Faltzesko Piloneko entzierro ospetsua igarotzen delarik.
Sakana oso malkartsua eta estua da. Miresgarria da ikustea nola jaisten diren korrikalariak eta behiak korrika.
Sakanaren amaieran, Faltzesko kaleetan sartu, eta bertatik abiapunturaino iritsiko gara.

Informazio gehiago:  https://es.wikiloc.com/rutas-senderismo/mirador-de-las-ciguenas-ruta-1-falces-8373954

Peñalengo arroila begiratokia Funesetik 7 km-ra dago, Erriberagoitiko txoko ederra eta talaia ezin hobea da. Handik, egun argitan, Bardeak, Villafranca, Marcilla eta baita iparraldetik ere, Pirinioetako gailur elurtuak ikusten dira.

Arroilaren oinean, 392 metroko jausia duena, Arga eta Aragoi ibaiek bat egiten dute, Ebrorekin topo egiteko, Milagron, hiru kilometro beherago.

Bada 13 km-ko ibilbide zirkular bat, oinez edo bizikletaz egiteko seinaleztatua.

Informazio gehiago: https://guiailustradadenavarra.com/barrano-de-penalen/